Duinen bij Heemskerk - De Vlotter

  • 4.2 KM
Beheerder
PWN
Startpunt
Heemskerk, ingang Kraaiennest, Beverwijker Straatweg tussen Heemskerk en Castricum, bij de stoplichten bij de Patatoloog het duin in, en daarna direct rechtsaf. Bushalte Kruisberg.

Toon aanrijroute

Parkeergelegenheid
Bij startpunt route
Type markering
De route is gemarkeerd door paaltjes met een rode driehoek
Kenschets
Een afwisselende wandeling, met gevarieerd bos, tuinbouwperceeltjes en hoogteverschillen
Omschrijving
Algemeen
Het duinterrein bij Heemskerk wordt gekenmerkt door grote valleien die aan de oostzijde worden begrensd door paraboolduinen van wel 1,5 km lang. Het uitzichtduin op de Kruisberg ligt op zo'n groot paraboolduin. De grote vallei ten oosten van de Kruisberg leende zich bij uitstek voor grootschalige landbouwontginning. Deze ontginning begon omstreeks 1880, maar de grote landbouwcrisis van 1895 maakte er een eind aan. Later werd het ontgonnen terrein op veel kleinere schaal gebruikt voor groente- en aardbeienteelt. De groenten en aardbeien waren voor de Amsterdamse markt en op de terugweg werd uit de grote stad 'beer' of mest meegenomen. In de tijd dat er nog geen riolering was, vervulde de beerton die functie. Daarom komen op enkele percelen nog steeds veel stenen pijpenkoppen en scherven tevoorschijn, die ooit in Amsterdamse beerputten zijn gegooid. Veel van deze tuinbouwpercelen zijn inmiddels verlaten en vooral langs de Kruisbergweg omgezet in speelvelden.

Ten westen van de Kruisberg zijn veel valleien in de jaren 30 van de vorige eeuw in werkverschaffing beplant met Oostenrijkse dennen. Deze bomen zijn erg beeldbepalend in het middengedeelte van het duinterrein. Naar het westen toe neemt de hoogte van de bomen af en maken ze geleidelijk plaats voor struikachtige begroeiing. Nog westelijker bepaalt natuurlijk duingrasland het beeld. De strandopgang naar het Heemskerkse strand is alleen per fiets bereikbaar en daarom nog relatief rustig, zelfs op mooie zomerdagen.

Tuinbouw
Het binnenduin is hier van oorsprong laag en daardoor nat. Dit komt door het water dat uit de duinen naar de polder stroomt. Tijdens deze wandeling is dit duidelijk te zien, bijvoorbeeld aan de beekjes. Opvallend langs de route zijn de vele tuinbouw- en graslandjes. Die geven het landschap iets landelijk kleinschaligs. De menselijke hand is hier duidelijk te zien want rechthoeken en grote vlakken zijn geen natuurlijke landschapselementen.

De bosrand bestaat hier uit iepen, eiken en esdoorns. Op veel plaatsen zijn er aardige doorkijkjes. Behalve hobbytuinders zijn er ook nog enkele beroepskwekers actief. Dat is duidelijk te zien aan de veldjes met Afrikaanse lelies (Agaphantus) en hemelsleutel. In de bosrand staat veel rimpelroos. Door de afwisseling van bos, bossages en bouwlandjes heeft het gebied een aantrekkelijke openheid. Hagen van zwarte elzen vorm(d)en de scheidingen langs percelen. U loopt langs een grasland met elzenstroken. In najaar en winter zijn in deze omgeving regelmatig sijzen en putters te zien. Die doen zich tegoed aan de zaden uit de elzenproppen. De weg heet toepasselijk Elzenweg.

De Vlotter
In het tuinbouwgebied “de Vlotter” heeft ooit een huis met die naam gestaan. Daar werd, in de toen erg waterrijke omgeving, hout “gevlot”. De verlaten landjes staan vol met duinriet, dat profiteert van de met mest verrijkte bodem. In het landschap komen veel zangvogels voor. Zwartkop en tuinfluiter bijvoorbeeld, maar ook verschillende mezensoorten. De seringen en rimpelrozen op de open stukken zijn restanten van vroegere pogingen om van de duinen parkgebied te maken. Datzelfde geldt ook voor de verschillende sparren die onderweg langs de hele route te zien zijn.

Iepenziekte
De weg naar de vroegere ontginningsboerderij, nu Gasterij de Kruisberg, was aan weerskanten geheel met statige iepen beplant. Op sommige delen zijn die iepen uitgegroeid tot een mooie forse laanbeplanting. Helaas zijn iepen zeer gevoelig voor de iepenspintkever. De larven van die kever vreten zich een weg onder de bast. Ze snijden zo de aanvoer van vocht en voedsel onder de bast af. De iep gaat onherroepelijk dood. Omdat tegen deze ziekte geen kruid gewassen is, is het kappen van de aangetaste iepen noodzakelijk. Zelfs dan is het niet zeker dat de ziekte zich niet zal verspreiden.
Bron
PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland

Vond je dit een leuke route?